حکم شرعي کسي که نمي داند نماز و روزه قضا دارد ، چيست؟

حکم شرعي کسي که نمي داند نماز و روزه قضا دارد ، چيست؟

1. کسي که نمي داند از سال هاي قبل (سال هاي اوليه تکليف) نماز قضا دارد يا نه و حتي نمي تواند حدس بزند که مثلاً چقدر نماز قضا دارد، تکليفش چيست؟

2. کسي که نمي داند از سال هاي قبل (سال هاي اوليه تکليف) روزه قضا دارد يا نه و حتي نمي تواند حدس بزند که مثلاً چقدر روزه قضا دارد، تکليفش چيست؟

3. کسي که روزه قضاي خود را تا ماه رمضان آينده نگيرد و وارد ماه رمضان شود و بعد از آن بخواهد قضاي آن را بگيرد، آيا کفاره نيز شاملش مي شود؟

پاسخ :
1. اگر کسي نمي داند که آيا نماز قضايي بر عهده اش است يا خير، چون يقين به قضا شدن ندارد، چيزي بر عهده او نبوده و بجا آوردن نماز قضا بر او واجب نيست. [1] پس، بر شما چيزي واجب نيست.اما اگر يقين به داشتن نماز قضا داشته، ولي مقدار آن را نمي دانيد (و نمي توانيد حدس بزنيد) اگر مقدار کمتر را بخوانيد کافي است. [2]

2. اگر يقين نداريد که روزه اي قضا شده يا نه، مانند نماز چيزي بر عهده شما نيست. اما اگر نمي توانيد مقدار قضا شده را حدس بزنيد، فتواي مراجع عظام تقليد به شرح ذيل است:

خامنه اي: جايز است که به قضاى آن مقدار از روزه‏هايش که يقين به فوت آنها دارد، اکتفا نمايد. [3]

فاضل (ره): اگر در تعداد روزهايى که نگرفته و بايد قضا کند شک دارد، بايد به مقدارى که يقين دارد روزه نگرفته قضا کند. مثلًا اگر شک کند که پنج روزه قضا بر عهده او است يا هفت روزه بايد پنج روز را قضا کند. [4]

زنجاني: بنابر احتياط واجب بايد مقدار بيشترى را که احتمال مى ‏دهد روزه نگرفته قضا نمايد. [5]

مکارم شيرازي: همان مقدار که يقين داريد روزه نگرفته ايد قضا کنيد. [6]

بهجت: به مقدار يقينى بايد انجام دهيد (قضا کنيد). [7]

3. اگر روزه رمضان را عمداً (بدون عذر شرعي مانند مريضي) نگيرد، بايد قضاى آن را بجا آورد و براى هر روز دو ماه روزه بگيرد يا به شصت فقير طعام بدهد، يا يک بنده آزاد کند و چنانچه تا رمضان آينده قضاى آن روزه را بجا نياورد براى هر روز نيز دادن يک مد طعام لازم است. [8] ‏

خلاصه: اگر به واسطه مرضى روزه رمضان را نگيرد و مرض او تا رمضان سال بعد طول بکشد، قضاى روزه‏هايى را که نگرفته بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يک مد که تقريباً ده سير(750 گرم) است، طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد...، اما اگر به واسطه سفر روزه را نگيرد پس بايد هر روزي را که نگرفته قضا کند و براى هر روز يک مد که تقريباً ده سير(750 گرم) است، طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد...، ولي اگر عمداً روزه را نگيرد، بايد هم قضا کند و هم کفاره بدهد و هم براى هر روز يک مد که تقريباً ده سير(750 گرم) است طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد. [9]

نمايه هاي مرتبط:
قضاي روزه ماه مبارک رمضان، 9150 (سايت: 9132) .
اداي کفاره روزه تا رمضان سال بعد، 5847 (سايت: 6065) .
کفاره روزه، 1965 (سايت: 1990) .
[1] حسيني خامنئي، سيد علي، أجوبة الاستفتاءات (بالفارسية)، ص 106، س 526 و 527.
[2] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج‏1، ص 754، مسئله 1383:
(مکارم): مثلًا نمى‏داند دو نماز بوده يا سه نماز، کافى است مقدار کمتر را بخواند، امّا اگر قبلًا شماره آنها را مى‏دانسته، ولى به واسطه سهل انگارى فراموش کرده، احتياط واجب آن است که مقدار بيشتر را بخواند.
(فاضل): لکن احتياط واجب آن است، چنانچه شماره آنها را قبلًا مى‏دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زيادتر را بخواند.

(بهجت): چنانچه براى او مشکل نيست و عسر و حرج در کار نباشد، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پيدا کند به مقدار نمازهاى قضا شده يا اين که بيشتر نماز قضا خوانده است، و اگر تحصيل علم ممکن نيست، به مقدارى که اطمينان پيدا کند، نماز بخواند؛ و اگر آن هم نشد، به قدرى که گمان پيدا کند؛ و اين احتياطات، در صورتى است که مى‏داند يا احتمال مى‏دهد که سابقاً مقدار آنها را مى‏دانسته و الّا فقط به قدرى که يقين دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بيشتر، احتياط کردن خوب است، ولى ظاهر اين است که لازم نيست.

(گلپايگانى، خوئى، تبريزى، سيستانى، زنجانى، صافى): مسأله کسى که مثلًا چند نماز صبح يا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمى‏داند مثلًا نمى‏داند که سه يا چهار يا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافى است. ولى بهتر آن است که به قدرى نماز بخواند که يقين کند تمام آنها را خوانده است؛ مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد که بيشتر از ده نماز نبوده (خوئى، تبريزى، سيستانى): احتياطاً ده نماز صبح بخواند.

(خوئى، تبريزى، سيستانى): يا فراموش کرده، ..

(زنجانى): و احتياط مستحب آن است که مقدار بيشتر را بخواند؛ بخصوص اگر شماره آنها را مى‏دانسته و فراموش کرده، مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده و يقين دارد که بيشتر از ده نبوده، به احتياط مستحب ده نماز صبح بخواند. (گلپايگانى، صافى): ولى اگر شماره آنها را مى‏دانسته و فراموش کرده ... . اقتباس از پاسخ 4848 (سايت: 5127) .

[3] أجوبة الاستفتاءات (بالفارسية)، ص 170، س 819.
[4] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج1، ص 945.
[5] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج1، ص 945.
[6] سايت معظم له، استفتائات، احکام روزه قضا: http://persian.makarem.ir/estefta/?mit=477 .
[7] سايت معظم له، استفتائات، احکام روزه قضا: http://bahjat.org/fa/content/view/883/45 .
[8] توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج1، ص 949، م 1710.
[9] اقتباس از پاسخ 9150 (سايت: 9132) .
منبع:islamquest.net